اثر محلول پاشی برگی و خوشه ای با اسید بوریک و سولفات روی بر میوه نشینی و خصوصیات کمی و کیفی میوه درختان خرمای برحی حاصل از کشت بافت

خرما یک محصول مهم در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. نخل خرما یکی از درختان میوه اهلی باستانی در کشورهای خاورمیانه است و میوه های آن نقش مهمی در الگوی تغذیه ای بسیاری از مردم دارد. میوه خرما به عنوان میوه تازه در لیست تولید میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان پس از مرکبات، انبه، موز، آناناس در رتبه پنجم قرار دارد. محدودیت ازدیاد نخل خرما از طریق پاجوش بخصوص در مورد ارقام مرغوب مانند برحی، مانعی جدی در برنامه توسعه کشت این درخت می باشد. امروزه تکنولوژی کشت بافت گیاهی به عنوان یک روش تجاری ازدیاد، مواد گیاهی مورد نیاز تعدادی از ارقام برای توسعه نخلستان ها را تأمین می نماید. با وجود این، یکی از نقاط ضعف اصلی ازدیاد توسط تکنولوژی، ظهور فنوتیپ های غیرطبیعی مانند تأخیر در گلدهی، سطوح پایین میوه نشینی و تشکیل میوه های چند برچه ای پارتنوکارپیک است. سطوح پایین میوه نشینی طبیعی به واسطه تولید بالای میوه های سه برچه ای و ریزش زیاد میوه چه ها بویژه در گیاهان کشت بافتی رقم برحی و تعدادی از ارقام مستعد دیگر معمول است که منجر به زیان اقتصادی به باغداران می شود. هدف از این مطالعه بررسی اثرات محلول پاشی برگی و خوشه ای با اسید بوریک و سولفات روی بر میوه نشینی و خصوصیات کمی و کیفی میوه درختان خرمای برحی حاصل از کشت بافت بود. این تحقیق در سال زراعی91-90 در ایستگاه تحقیقات خرما و میوه های گرمسیری دشتستان بر روی نخل های خرمای 12 ساله برحی حاصل از کشت بافت به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. جهت محلول پاشی از اسید بوریک و سولفات روی هر یک با غلظت های 5/0، 1 و 2 گرم در لیتر و تیمارهای ترکیبی اسید بوریک و سولفات روی با غلظت های 5/0+ 5/0، 1+1، 2+ 2 گرم در لیتر و برای تیمار شاهد از آب مقطر استفاده شد. محلول پاشی برگی در سه نوبت، نوبت اول حدود 2 هفته قبل از ظهور اسپات ها، نوبت دوم و سوم 4 و 8 هفته پس از گرده افشانی انجام شد. محلول پاشی خوشه ای در سه نوبت، نوبت اول 4 ساعت قبل از گرده افشانی، نوبت دوم و سوم 4 و 8 هفته پس از گرده افشانی انجام شد. پنج هفته پس از گرده افشانی، صفات میوه نشینی، در مرحله خلال صفات فیزیکی میوه و بذر و پس از برداشت میوه های رسیده، ویژگی های شیمیایی میوه اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که هم محلول پاشی خوشه ای و هم برگی با اسید بوریک و سولفات روی باعث افزایش میوه نشینی طبیعی، عملکرد خوشه و ویژگی های کمی و کیفی میوه شدند. از بین دو نوع محلول پاشی، محلول پاشی برگی برتری مشهودی را در مجموع صفات اندازه گیری شده نسبت به محلو پاشی خوشه ای نشان داد. تیمار برتر تیمار ترکیبی اسید بوریک و سولفات روی با غلظت ( 2 + 2 گرم در لیتر) بود که بعد از تیمار 2 گرم در لیتر اسید بوریک و 2 گرم در لیتر سولفات روی در محلول پاشی برگی بیشترین درصد تشکیل میوه طبیعی، و همچنین باعث بیشترین اندازه و وزن میوه، وزن خوشه، درصدtss و قند کل میوه شد.